تعریف
ثبت طرح صنعتی باتوجه به رقابت بسیاری که بین فعالان اقتصادی و کسانی که قصد دارند پا به این عرصه بگذارند وجود دارد، و رقابتی که بین ابتکار و نوآوری های جدید به وجود آمده، حفظ و حراست دارایی های فکری و معنوی و ایده های نو اهمیت بسیاری پیدا کرده است و بی توجهی به آن موجب ضرر و زیان جبران ناپذیری خواهد شد.
اولین قدم برای ثبت مالکیت ایده های جدیدی که میتوان وارد چرخه کار و تجاری سازی کرد، ثبت طرح صنعتی به نام خودتان میباشد. زیرا وقتی محصولی جدید تولید میشود که در بازار محبوبیت بیشتری نسبت به نمونه های قبلی دارد، ممکن است رقبا تلاش به تولید همان محصول کنند و از ایده ی شما سوء استفاده کنند؛ بنابراین جهت حفاظت از ایده خود باید آن را به نام خود ثبت کنید.
یکی از خدمات موسسه ما مشاوره و انجام تمام مراحل می باشد. در ثبت طرح صنعتی شکل جدیدی از محصولی که پیش از این وجود داشته است به نام شما به ثبت می رسد. باید بدانید که طرح صنعتی بیشتر بر ابعاد ظاهری و زیبایی شناسی یک کالا که موجب جلب مشتریان بیشتر می گردد تاکید دارد ، چرا که این موضوع سبب موفقیت طرح صنعتی ثبت شده و استقبال از ایده های جدید شما در بازار می گردد.
ثبت طرح صنعتی (Industrial Design) به معنای فرآیند ثبت شکل و فرم ظاهری کالا یا بسته بندی آن است که توسط شما طراحی شده است. از طریق اداره مالکیت صنعتی انجام می گیرد؛ که مرجع ثبت مالکیت فکری و معنوی (Intellectual property) می باشد.
طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که:
- جدید و اصیل باشد.
- طرح یا محصول جنبه کاربردی داشته باشد، به عبارت دیگر در صورتی که طرح شما یک طرح انتزاعی و غیر کاربردی باشد طرح صنعتی محسوب نمی گردد.
نکته دیگری که باید در نظر داشت این است که آنچه که در اداره مالکیت صنعتی به عنوان طرح صنعتی ثبت می شود فرم و شکل ظاهری و نه کارکرد فنی یک سازه یا دستگاه است.
به عنوان مثال یک دستگیره در، اگر نوآوری در شکل ظاهری باشد قابل ثبت به عنوان طرح صنعتی است اما اگر نوآوری در نحوه ی باز و بسته شدن دستگیره باشد این طرح قابل ثبت به عنوان طرح صنعتی نمی باشد.
مدارک مورد نیاز
- مدارک شناسایی اشخاص حقیقی شامل: کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی، کپی شناسنامه و کارت ملی طراح
- مدارک ثبتی مالک حقوقی شامل: کپی شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضاء شرکت، کپی شناسنامه و کارت ملی شخص طراح، کپی روزنامه رسمی ثبت شرکت و ثبت آخرین تغییرات شرکت
- توصیف طرح ومعیار های تفاوت و آیتم های زیبایی شناسی طرح صنعتی
- تصاویری از زوایا و جهات مختلف از نمونه طرح صنعتی
- تکمیل دو نسخه اظهارنامه طرح صنعتی
- فیش پرداخت هزینه اظهارنامه (درصورتی که اظهارنامه شامل چند طرح صنعتی باشد فیش هزینه های اضافی نیز باید ارسال شود)
مشخصات فنی تصاویر ارسالی:
- اندازه تصاویر حداکثر A4 باشد.
- تصاویر با فرمتJPEG ارسال شوند.
- تصاویر ارسالی باید در یک زمینه ساده وتک رنگ و قابل رویت باشند.
- تصاویر باید به صورت عمودی اسکن شوند.
- حداکثر حجم تصاویر ارسالی ۵۰۰ کیلوبایت باشد.
- تصاویر به صورت رنگی و با وضوح مناسب باشد.
- از ارائه تصویر طرح در نمای تکراری خودداری شود.
- تصاویر تمامی کالاها، به هر رنگی که باشند از روشن تا تیره، باید در زمینه‌ای به رنگ خاکستری روشن یا سفید عکاسی و ارسال شوند. به عنوان مثال: کالایی با رنگ بسیار روشن و نزدیک به سفید، باید در زمینه‌ای به رنگ خاکستری روشن عکاسی شود.
- تصاویر ارسالی باید فقط شامل کالای مورد تقاضا و اجزای آن باشد و جسم یا شخص دیگری در اطراف و پس‌زمینۀ کالا دیده نشود.
- حاشیه ی تصاویر ارسالی نباید زیاد باشد.
- نیازی به نوشتن توضیحاتی مانند: نمای بالا، نمای روبرو و … در تصاویر نیست.
روند کلی
مراحل ثبت طرح صنعتی در کشور:
طرح های صنعتی میبایست در اداره مالکیت صنعتی به ثبت برسند که برای این کار، ملزم به ارائه اظهار نامه میباشد. تکمیل اظهارنامه ثبت طرح صنعتی، باید توسط یک مشاور حقوقی کار بلد انجام شود. پس از ثبت نام و ارسال اسناد در سایت کارشناسان اداره مالکیت صنعتی ، طرح را ارزیابی و در صورت داشتن شرایط لازم طرح پذیرفته شده و به نام شخص طراح ثبت میشود.
کارشناسان حرفه ای ما در، های ثبت آماده ارائه خدمات و مشاوره رایگان به مدیران محترم شرکت ها و مؤسسات غیر تجاری در کوتاه ترین زمان میباشند. جهت کسب اطلاعات بیشتر درمورد طرح صنعتی میتوانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
ثبت طرح صنعتی در خارج از کشور:
ثبت طرح صنعتی در خارج از کشور به سه صورت: ثبت ملی، ثبت منطقه ای و ثبت بین المللی انجام میشود که در مورد هریک از آنها توضیحاتی خدمتتان ارائه میدهیم:
ثبت ملی: روش ثبت ملی طرح صنعتی، به همان روش ثبت در کشور است. به این صورت که متقاضی بعد از انتخاب کشور، با انتخاب وکیل یا مراجعه حضوری که بسته به قانون ملی کشور هدف دارد، تمامی مدارک را به زبان کشور مدنظر ترجمه کرده و پس از انجام تاییدات مراجع قانونی مربوطه، به اداره مربوطه ارائه نماید. که این کار هزینه و زمان بیشتری نیاز دارد.
ثبت منطقه ای: تعدادی از کشورها هستند که عضو معاهده همکاری منطقه ای هستند و اشخاص در صورت ثبت طرح صنعتی در یکی از آنها از حمایت سایر کشورهای عضو معاهده برای طرح خود برخوردار میشوند.
ثبت بین المللی: برخلاف ثبت منطقه ای، در ثبت بین المللی این سیستم وجود ندارد که وقتی طرح در یک کشور ثبت شود، در کشورهای دیگر نیز حمایت شود.
جهت ثبت بین المللی طرح صنعتی، طبق موافقت نامه لاهه « معاهده ای که برای ثبت بین المللی ( تقاضای یکپارچه ) طرح صنعتی تشکیل شده و سازمان جهانی مالکیت، متولی آن است.» اتباع کشورهای عضو این موافقت نامه میتوانند تقاضانامه بین المللی خود را به قسمت اجرای معاهده لاهه در سازمان جهانی مالکیت معنوی، ارسال کنند.
البته ممکن است این تقاضا پذیرفته نشود که در آن صورت میتوان به ننتیجه اعتراض کرد؛ اما در صورت پذیرفته شدن تقاضا از حمایت کشورهای مورد تقاضا برخوردار میشوند.
البته لازم به ذکر است که کشور ما عضو این موافقت نامه نیست.
تفاوت ثبت اختراع و ثبت طرح صنعتی
اختراع و طرح صنعتی از نظر ماهیتی باهم تفاوت دارند. اختراع به معنی ایجاد یک وسیله جدید صنعتی است که تا بحال وجود نداشته؛ در حالیکه طرح صنعتی به معنای ایجاد اشکال ابتکاری است که می تواند در حوزه های مختلف صنعتی یا غیرصنعتی کاربرد داشته باشد.
بنابراین ثبت اختراع و ثبت طرح صنعتی نیز باهم تفاوت دارند.
در طراحی طرح صنعتی به جنبه های فنی یک طرح توجهی نمی شود و فقط بعد زیبایی و ظاهری طرح حائز اهمیت می باشد. اما در یک اختراع، مخترع تلاش می کند که عملکرد فنی جدید را ارائه دهد که کارایی مصرفی داشته باشد.
برای مثال در طراحی یک خودرو مخترع تلاش می کند عملکردهای آن مانند سرعت، شتاب، مصرف سوخت، آلایندگی و … را بهبود بخشد در حالی که طراح صنعتی به آیتم های ظاهری و زیبایی خودرو می پردازد.
محصولات مطرح
همانطور که گفتیم هرمحصولی به شرط داشتن ظاهر جدید و قابلیت کاربردی می تواند به عنوان طرح صنعتی به ثبت برسد.
فرش، سرامیک، کاشی، دستگیره در، انواع بسته بندی و … محصولاتی هستند که بیشتر برای ثبت طرح صنعتی استفاده می شوند.
اگر بخواهیم به ساده ترین شکل ممکن توضیح دهیم، در اکثر مواقع در مورد شکل و ظاهر کلی یک محصول می باشد. به طور مثال یک تخت خواب زمانی یک طرح صنعتی خوب است که برای خوابیدن و استراحت کردن مناسب بوده و همچنین دارای فرم ظاهری زیبا و متفاوت از آنچه تاکنون وجود داشته باشد.
برای حرفه ها و کسب و کارها نیز طراحی یک محصول بطور کلی به معنی توسعه ویژگی های زیبائی شناختی و عملکردی محصول با توجه به مسائلی همچون باب بازار بودن، هزینه تولید یا سهولت حمل و نقل، انبارداری، ارگونومی ( سازگاری با بدن انسان )، تعمیر و نگهداری و … آن است.
با این حال، از دیدگاه قانون مالکیت معنوی، یک طرح صنعتی فقط به جوانب زیبائی شناختی و تزئینی یک محصول اشاره می کند. به عبارت دیگر، طرح صنعتی فقط به ظاهر یک تخت خواب اشاره می کند. علی رغم اینکه طرح محصول ممکن است ویژگیهای فنی یا عملکردی داشته باشد.
طرحهای صنعتی به عنوان یکی از مقوله های قانون مالکیت معنوی، فقط به ماهیت زیبائی شناختی یک محصول تمام شده اشاره دارد و ابعاد فنی یا عملکردی آن در ثبت طرح صعتی بی تاثیر هستند. طرح صنعتی طیف گسترده ای از محصولات صنعتی، پوشاک و صنایع دستی، مبلمان و لوازم برقی ،لوازم خانگی، اسباب بازی ، اتومبیل و سازه های معماری و لوازم دیجیتال، طرح پارچه ها ؛ ظروف و حتی لوازم ورزشی را دربرمی گیرد. طرح صنعتی حتی می تواند در رابطه با بسته بندی کالاها نیز باشد.
سوالات متداول
ثبت ممکن است تا حدود ۶ ماه به طول انجامد. که کوتاه یا زیاد شدن زمان بستگی به عوامل مختلفی همچون:
- نوع طرح ارائه شده
- تعداد افرادی که در صف انتظار برای بررسی اظهارنامه طرح صنعتی هستند.
- تعداد افرادی که نسبت به روند بررسی آن اعتراضی داشته باشند.
البته لازم به ذکر است افرادی که کار ثبت را انجام میدهند نیز در این موضوع تاثیر دارند. مثلا افرادی که در این زمینه تجربه و اطلاعات لازم را دارند بهتر میتوانند فرایندها و مراحل ثبت را انجام دهند.
